احمد قوام، معروف به قوام‌السلطنه یکی از شخصیت‌های معروف سیاسی در دوران قاجار و پهلوی است که بیشتر به دلیل عملکرد موفقش در قائله آذربایجان ایران شناخته شده است؛ اما واکاوی در زندگی سیاسی و اجتماعی او نشان می‌دهد که وی  ازنقاط عطف سیاسی دیگری نیز برخوردار است و در دوران فعالیتهای سیاسی‌اش اقدامات زیادی انجام داده است.

در جریان اشغال ایران توسط نیروهای شوروی در زمان جنگ جهانی دوم، ‌‌‌قوام‌السلطنه جهت حل این موضوع به شوروی سفر کرد. این قضیه با اتفاقات پیشه‌وری و خطر جدا شدن آذربایجان از ایران همراه بود. قوام در این سفر با بسیاری از سیاستمداران شوروی از جمله مولوتف به مذاکره پرداخت. مولوتف دیدگاه‌های خاصی در رابطه با این وضعیت داشت

در سال ۱۳۲۴ قوام السطلنه به عنوان نخست وزیر ایران برای حل قضیه آذربایجان که توسط جعفر پیشه وری و با حمایت شوروی اشغال شده بود، به مسکو رفت تا در این خصوص با استالین گفتگو کند.

بعد از شهریور 1320 و انتقال قدرت به حکومت جدید، افراد و سیاستمدارانی که سالیان سال در خفقان سیاسی رضاشاه بودند، توانستند با آزادی بیشتری دست به فعالیت‌های سیاسی بزنند. از این رو در زمان کوتاهی شاهد شکل‌گیری احزاب متعددی با گرایشات سیاسی متفاوت هستیم. در این میان، احزابی که گرایشات چپ شکل گرفتند، از مهمترین و قوی‌ترین تشکل‌های سیاسی بودند که موجد تحولات ...

در این سند (متن صفحه ای از كتاب روابط خارجي امريكا ، خاورميانه و آفريقا، جلد 7) درباره اقدام قوام السلطنه به مذاكره با پيشه وري و اصرار شاه به اعزام 3 تيپ از ارتش براي مقابله با پيشه وري، مشاهده می شود.

احمد قوام در زمانه مشروطه فرد فعالی بود. مردی که فرمان مشروطه به قلم او نگاشته شده است. آنگونه که از آثار و خاطرات این دوره نمایان است، او در زمانه ای که تقابل استبداد و مشروطیت شدید شده بود، نقش مهمی در پیروزی مشروطه خواهان داشت.

احمد قوام (تولد ۱۲۵۲ تهران – مرگ ۱۳۳۴ تهران) ملقب به قوام‌السلطنه، سیاستمدار ایرانیِ پایان دوران قاجار و روزگار پهلوی بود که پنج بار نخست‌وزیر ایران شد (دو بار در پایان دوران قاجار و سه بار در زمان حکومت محمدرضا پهلوی).

در روزهای گذشته رضا سجادی خبرخوان بسیار قدیمی رادیو ایران، دارفانی را وداع گفت. او از نزدیک شاهد و حتی فعالِ بسیاری از رویدادهای سیاسی کشور بود که «بحران آذربایجان» و «قیام ۳۰ تیر ۱۳۳۱» در زمره آنها به شمار می‌رود.

قیام مردم در ۳۰ تیر ۱۳۳۱ منجر به برکناری احمد قوام‌السلطنه از دوره چهار روزه نخست‌وزیری و بازگشت دکتر محمد مصدق شد. این پنجمین و آخرین باری بود که قوام‌السلطنه به نخست‌وزیری رسید و سه سال پس از آن در ۳۱ تیر ۱۳۳۴ در اثر بیماری قلبی درگذشت.

یک مورخ و استاد دانشگاه با بیان اینکه قوام‌السطنه در پی ترور رضاخان بود، گفت: ایستادگی در مقابل ملی شدن صنعت نفت به نوعی خودکشی سیاسی این سیاستمدار کهنه‌کار و اشرف‌زاده بود.

احمد قوام معروف به قوام‌السلطنه، از بزرگ‌ترین رجال و سیاستمداران دوران معاصر ایران که ۵ بار به نخست‌وزیری ایران رسید و بیش از ۲۰ بار عهده‌دار وزارت شد و سرانجام ۳۱ تیرماه ۱۳۳۴ در ۸۳ سالگی درگذشت.

وزیر مختار ایران شدیداً بر این امر پا فشاری می‌کرد که بریتانیا تلاش می‌کند رئیس‌الوزراهای وطن‌پرست را یکی پس از دیگری از سر راه بردارد تا بتواند کابینه‌ای را سرکار بیاورد که خواسته‌های ایشان را در ایران عملی سازد. وزیرمختار اضافه کرد که رئیس‌الوزرا در تلگرامی به وی اعلام کرده است که اوضاع در ایران روز به روز وخیم‌تر و خطرناک‌تر می‌شود.

روز ۱۵ فروردین ۱۳۲۵، معاهده نفتی ایران و روسیه توسط «سادچیکف‌» سفیر روسیه و قوام‌السلطنه نخست‌وزیر ایران در مسکو به امضا رسید.

حسن وثوق‌الدوله، رئیس‌الوزرای ایران در دوره قاجار و عاقد قرارداد ۱۹۱۹ با بریتانیا، هنگام بازگشت از اروپا در کنار برادرش احمد قوام‌السلطنه که او نیز در دوره‌های قاجار و پهلوی چند بار نخست‌وزیر شد.

در روز ۳۰ تیر ۱۳۳۱، یک سال و ۴ ماه پس از به ثمر نشستن نهضت ملی صنعت نفت، مردم ایران به رهبری آیت‌الله کاشانی با راهپیمایی در خیابان‌ها خواستار برکناری احمد قوام‌السلطنه و بازگشت محمد مصدق به پست نخست‌وزیری شدند.

اعلامیه آیت‌الله ابوالقاسم کاشانی خطاب به پرسنل نظامی در خصوص عدم همکاری با دولت احمد قوام .سال 1331

 

فرمان مشروطیت به قلم قوام‌السلطنه و امضای مظفرالدین شاه

پیام تبریک احمد قوام به رضا پهلوی به مناسبت موفقیت نامبرده در پایان دادن به غائله میرزاکوچک خان در گیلان. سال 1300 پیام تبریک ساعدالملک به احمد قوام به مناسبت پایان یافتن غائله گیلان و شهید شدن میرزاکوچک خان. سال 1300 پیام تبریک وینستن چرچیل ( نخست وزیر انگلستان ) به احمد قوام ( نخست وزیر ) به مناسبت انعقاد پیمان سه جانبه بین ...